Pałeczki powstały w starożytnych Chinach początkowo jako utensylia służące do gotowania posiłków, a nie ich spożywania. Łatwość ich wykonania sprawiła jednak, że szybko rozpowszechniły się. Miało to niebagatelny wpływ na kulinaria, ponieważ posługiwanie się pałeczkami wymagało zmiany w sposobie obróbki składników – stały się mniejsze i łatwe do uchwycenia.
Współcześnie pałeczki stosowane są do spożywania posiłków jedynie w niektórych krajach (Chiny, Japonia, Korea Południowa i Północna, Wietnam), w innych jada się nimi tylko określone dania (Tajlandia, Birma, Laos, Kambodża, Singapur i Malezja). Etykiety dotyczące posługiwania się pałeczkami są równie zróżnicowane jak kultury, w których występują.
10 podstawowych zasad, które pomogą Wam uniknąć wpadki
Różnice widać gołym okiem – przy kolejnej wizycie w azjatyckiej restauracji przyjrzyjcie się jak pałeczki zostały ułożone na stole. Jeśli leżą prostopadle do krawędzi stołu to mamy do czynienia z chińską etykietą, jeśli równolegle (poniżej miseczki) to jest to wzór japoński. W gęstwinie norm kulturowych znaleźliśmy cechy wspólne, 10 najbardziej podstawowych zasad, które pomogą Wam uniknąć wpadki w posługiwaniu się pałeczkami:
- Nie odkładamy pałeczek bezpośrednio na stole – używamy w tym celu podpórek, kładziemy je na miseczce, składamy kopertę na jednorazowe pałeczki tak, aby stanowiła dla nich podporę (Japonia). Po zakończonym posiłku składamy pałeczki razem i odkładamy na miseczce prostopadle do krawędzi stołu (Chiny/Wietnam) lub równolegle (Japonia).
- Nie jemy pałeczkami bezpośrednio ze wspólnego naczynia – należy najpierw umieścić na chwilę wybrany kąsek we własnej misce i dopiero wtedy można go zjeść. Jeśli na stole lub macie znajdują się wspólne pałeczki to należy używać ich do nakładania jedzenia do własnej miski, ale nie należy nimi jeść. Jeśli takowych pałeczek nie ma dopuszczalne jest obrócenie własnych pałeczek i nałożenie jedzenia (nie w Chinach, gdzie określane jest to metaforycznie jako obracanie wszechświata – dian dano qian kun, 顛倒乾坤).
- Nie przesuwamy (japońska zasada yosebashi), ani nie stukamy w naczynia pałeczkami (japońska zasada tatakibashi). W niektórych krajach jest to uznawane za zapraszanie do posiłku głodnych duchów, w innych kojarzone ze zbieraniem pokarmu i datków przez mnichów (buddyzm Therawada). Chiny/Japonia/Korea/Wietnam/Tajlandia/Laos/Kambodża/Birma.
- Nie należy poruszać pałeczkami poszukując najlepszych kąsków (japońska zasada mayoibashi). W Chinach nazywane jest to mi zhu pao fen (迷箸刨墳), co dosłownie oznacza kopanie grobu pałeczkami.
- Jedzenie ryżu pałeczkami jest wskazane tylko w niektórych kulturach kulinarnych (Chiny/Wietnam), w innych stosuje się łyżkę (Tajlandia/Laos/Kambodża/Birma), albo zamiennie oba te utensylia (Korea). Jeśli zupa została podana we wspólnej misie nie wkładamy do niej pałeczek, aby wyciągnąć interesujące nas składniki.
- Nie oblizujemy pałeczek ani nie obgryzamy końcówek. Chiny/Japonia/Korea/Wietnam/Tajlandia/Laos/Kambodża/Birma.
- Nie karmimy innych osób pałeczkami – przynależą tylko do jednej osoby. W Japonii zasada ta nazywa się watashibashi, czyli dosłownie: moje pałeczki. Nie podajemy jedzenia bezpośrednio z pałeczek do pałeczek innej osoby (w Japonii kojarzone jest to z rytuałem pogrzebowym i nosi nazwę hashiwatashi).
- Jedząc pałeczkami staramy się nie ubrudzić stołu/maty sosem (japońska zasada namidabashi). W takiej sytuacji możemy podłożyć pod pałeczki miseczkę (nie rękę!) albo zastosować łyżkę. W Korei zawsze stosujemy pałeczki w tandemie z łyżką trzymaną w lewej dłoni, w innych krajach jest to opcjonalne i zależne od rodzaju potrawy.
- Nie upuszczamy, rzucamy pałeczek na podłogę (japońska zasada otoshibashi). W Chinach uznawane jest to za obrazę przodków, burzenie ich spokoju (luo di jing shen, 落地驚神). Aby odkupić swoje winy należy przy podnoszeniu pałeczek przeprosić przodków.
- Nie wbijamy pałeczek pionowo w ryż znajdujący się w misce (przypomina to rytuał składania ofiary przodkom). Chiny/Japonia/Korea/Wietnam/Tajlandia/Laos/Kambodża/Birma.
